Większość nowych pojazdów ciężarowych kupowanych jest z radiem CB, które traktowane jest coraz częściej jako jeden z podstawowych elementów wyposażenia. Nie jest to rzecz kosztowna, a odpłaca się oszczędnościami związanymi nie tylko z unikaniem mandatów.
Na rynku jest spory wybór urządzeń, jednak tylko część modeli pasuje do ciężarówek. Eksperci radzą, by przy wyborze nie kierować się niską ceną, choć z drugiej strony niekoniecznie trzeba wybierać te najdroższe.
O ile każde dostępne na rynku urządzenie posiada podstawowe funkcje – regulowaną głośność oraz bramkę szumów (squelch), służącą do określenia, dla jakiej wartości szumów sygnał audio w głośniku zostaje włączony, o tyle bardziej zaawansowane funkcje dostępne są jedynie w droższych modelach. Najważniejsze i najbardziej przydatne z nich to: RF Gain, służące do regulacji czułości urządzenia, DW (Dual Watch), pozwalający na prowadzenie nasłuchu na dwóch kanałach równocześnie, NB/ANL, czyli filtr zakłóceń pojawiających się w instalacji elektrycznej samochodu oraz Mic Gain, dopasowujący czułość mikrofonu do poziomu hałasu w kabinie.
Żeby nie było męczące
Według przedstawicieli firmy Inter Cars, oferującej radia CB, takie urządzenie nie powinno mocno absorbować kierowcy, wymagać od niego częstej interakcji, ani „atakować” go dużą ilością informacji podawanych na wyświetlaczu. Ważne, aby było ono odpowiednio ustawione, a jednym z najistotniejszych parametrów jest – często niesłusznie pomijane – odpowiednie brzmienie głośnika. Wbrew pozorom najbardziej czytelne, najostrzejsze brzmienie, na dłuższym dystansie jest rozwiązaniem mało komfortowym i męczącym. Z kolei przesunięcie charakterystyki w stronę tonów niskich może spowodować utratę zrozumiałości odbioru. Właściwe wyważenie dźwięku, charakteryzujące dobre radia CB, z początku trudno dostrzec, łatwo jednak docenić szczególnie podczas długich podróży.
Ważnym elementem, na który często zwracają uwagę zawodowi kierowcy, jest też odpowiednia jasność wyświetlacza oraz możliwość jego łatwej regulacji. Użyteczne, choć coraz mniej istotne dla kierowców jest też dwunapięciowe zasilanie 12/24V i wymiary DIN z głośnikiem w przednim panelu – jednym z takich produktów jest CB AM ALBRECHT AE-6491. Inne radia CB produkowane przez Alan Midland dostępne obecnie w ofercie Inter Cars to m.in. CB AM ALBRECHT AE-6199 i CB AM ALBRECHT AE-6110.
Każdy może używać
Radioklub Sądecki przypomina, że użytkownikiem radia CB (Citizen-Band – pasmo obywatelskie) może być każdy, bez konieczności posiadania licencji nadawczej. Urządzenia CB można używać bez pozwoleń.
Najnowszą regulacją prawną tej kwestii jest rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 12 grudnia 2014 r. – w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia (Dz. U. z 2014 r. poz. 1843). Zgodnie z treścią rozporządzenia nie wymaga pozwolenia radiowego używanie urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych Radia Obywatelskiego CB wyłącznie w zakresie częstotliwości 26,960 – 27,410 MHz (jest to tzw. podstawowa czterdziestka, czyli 40 kanałów oddalonych od siebie co 10 kHz) pracujących z modulacją częstotliwości lub amplitudy (FM/AM/SSB) z mocą wyjściową nadajnika do 4 W dla FM i AM oraz z mocą 12 W (PEP) dla SSB.
Na powyższych warunkach mogą być używane jedynie urządzenia CB dopuszczone do obrotu (art. 153 ust 1. Prawo telekomunikacyjne), posiadające deklarację zgodności z zasadniczymi wymaganiami, lub posiadające wydaną na podstawie wcześniejszych przepisów homologację, certyfikat zgodności.
Producent lub jego upoważniony przedstawiciel (sprzedawca) ma obowiązek dołączyć do urządzenia radiowego CB podlegającego obowiązkowej ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami, deklarację zgodności (art. 158 ust 2. Prawo telekomunikacyjne).
Kanały CB Radio w Polsce (AM): CB kanał 9 (ratunkowy) – służący wyłącznie do wzywania pomocy w nagłych wypadkach. W żadnym wypadku nie należy prowadzić na tym kanale prywatnych rozmów. CB kanał 19 (drogowy) – większość kierowców – użytkowników CB ma na trasie stale włączone radiotelefony na kanale 19. Kanał używany jest głównie do wymiany informacji o kontrolach drogowych, uzyskania informacji o sposobie dojazdu czy aktualnej sytuacji (utrudnieniach) w ruchu drogowym (np. kolizjach, wypadkach czy nieprzejezdnych drogach), lokalach gastronomicznych, stacjach benzynowych, sklepach czy serwisach samochodowych a także mniej samochodowych (kawały w korkach itp).
CB kanał 28 (bazowy) – zwyczajowy kanał, który w latach 90. był używany tylko do wywoływania – tzw. kanał ogólny. Poza granicami kraju określany jest jako „kanał polonijny”.
Zamontujmy fachowo
Paweł Kołodziej, prezes Radioklubu Sądeckiego zwrócił uwagę, że CB-Radio jest urządzeniem nadawczo-odbiorczym i ważne jest, aby jego montażu w pojeździe dokonał fachowy serwis, ze względu na konieczność dostrojenia urządzenia. Jeśli zostanie to zrobione niefachowo, nie tylko posiadacz, lecz inni użytkownicy pozostający w zasięgu działania takiego urządzenia mogą odczuwać skutki w postaci różnych zakłóceń. Koszt montażu zestawu CB nasz rozmówca oszacował na 40-200 zł w zależności od skomplikowania. Warto wydać zbliżoną kwotę, żeby w przyszłości komfortowo korzystać z takiego dobrodziejstwa. Przy okazji w serwisie przeszkolą przyszłego użytkownika, który po takim instruktażu mniej będzie bał się mnogości przycisków i pokręteł.
President – albo jakość, albo cena
Firma President zdobyła pozycję cenionego producenta radiotelefonów dla wielu instytucji: policji, wojska, straży pożarnej, służby granicznej oraz szerokiej gamy przedsiębiorstw transportowych, taksówkowych, budowlanych, kurierskich, agencji ochrony mienia oraz służb ratownictwa: górniczego, chemicznego i górskiego.
– Niestety, w naszym kraju często o wyborze decyduje niska cena, a ta zazwyczaj nie idzie w parze z wysoką jakością produktu – powiedział nam Marek Szlama, kierownik serwisu President. – O urządzeniach President mogę powiedzieć, że są wysokiej jakości. Jeśli chodzi o pojazdy ciężarowe, to President oferuje do nich kilka modeli CB, które są dostosowane do napięcia 24 wolt. Mają wbudowaną przetwornicę i nie trzeba już takiej montować, jak to bywa w przypadku innych urządzeń. Tu możemy wymienić modele Henry, Johnny, Harry, Barry i Johnson. Ceny detaliczne takich urządzeń wahają się zazwyczaj od 350 do 880 zł brutto. Nabywcy droższych mogą liczyć na wyższą jakość odbioru i większą odporność na zakłócenia, zazwyczaj mają też większe możliwości regulacji.
Wszystkie wymienione modele wyposażane są w automatyczną kontrolę szumów, niektóre (jak Johnny III czy Harry III) – w funkcję LOCK, która pozwala zablokować wszystkie klawisze na panelu przednim oraz gałkę zmiany kanałów. Powszechnie dostępny jest wybór pasma częstotliwości. Różnie odbywa się zmiana kanałów – dla przykładu, w modelu Henry – za pomocą guzika, w Johnny III – służy do tego pokrętło, a np. w Harry III – pokrętło i mikrofon, zaś w Johnson II – guzik i mikrofon. W większości wspomnianych modeli stosowany jest filtr, który redukuje szumy tła i niektóre zakłócenia w AM (ANL). Radiotelefony President standardowo wyposażane są w opatentowaną automatyczną blokadę szumów ASC. Zazwyczaj też mają funkcję RF Gain, czyli regulację czułości odbiornika. Ta funkcja szczególnie przydatna jest w mieście, kiedy nakłada się wielu użytkowników i trzeba ograniczyć czułość, aby nie słyszeć wszystkich. W wybranych modelach (m.in. Johnny III i Harry III rozwiązanie VOX pozwala nadawać mówiąc do mikrofonu bez naciskania przycisku PTT. W większości dostępny jest układ HI-CUT, który umożliwia redukcję zakłóceń interferencyjnych od stacji pracujących na pobliskich kanałach. Niektóre modele (Johnny, Harry) pozwalają zapisać w pamięci kanał awaryjny, a Johnson II umożliwia jednoczesny nasłuch dwóch kanałów (9 lub 19 oraz aktualny kanał roboczy). W kolejnych urządzeniach producent wprowadza automatyczne wybieranie kanału 19, a także 9.
Według naszego rozmówcy, bardzo dobrze sprzedają się modele Harry i Barry. Okazało się, że nabywcy cenią sobie także wrażenia estetyczne, czyli możliwość doboru podświetlenia. Poza tym, zazwyczaj przyszli użytkownicy wybierają urządzenia stosunkowo proste w obsłudze, bez nadmiaru gałek czy przycisków, w których potem gubią się.
Yosan – dwa modele
Rafał Żuchowicz z firmy Yosan Polska do ciężarówek polecił dwa modele radia CB Yosan – JC 650 i JC 850 (ceny detaliczne to w przybliżeniu około 380 i 440 zł brutto).
Yosan JC 650 to urządzenie AM/FM, z automatyczną blokadą szumów ASQ, RF Gain, z pamięcią 4 kanałów, funkcją nasłuchu dwóch kanałów (DualWatch), skanowaniem kanałów, przyciskiem szybkiego kanału nr 9 oraz 19.
Wyświetlacz z podświetlaniem bursztynowym wyświetla numer kanału/częstotliwość oraz miernik sygnału mocy wychodzącej oraz sygnału przychodzącego. Bardzo dobry kontrast wyświetlacza. Nie ma problemów z widocznością w ciągu dnia. W niewielkim mikrofonie umieszczono dodatkowo przyciski zmiany kanałów oraz przycisk funkcji automatycznej blokady szumów (ASQ).
Yosan JC 850 to bogato wyposażony radiotelefon o małych gabarytach (140 x 145 x 42 mm). Cechuje go nowoczesny i atrakcyjny design. Cztery potencjometry służą do obsługi najczęściej używanych funkcji. Dodatkowe opcje dostępne są w sekcji dodatkowych przycisków po prawej stronie.
Jest to jeden z kilku radiotelefonów przystępnych cenowo wyposażony w blokadę ASQ oraz RF Gain – czyli najczęściej poszukiwane funkcje dla początkujących w temacie łączności CB.
Moc wyjściowa 4W AM/FM, automatyczna blokada szumów ASQ, RF Gain, pamięć 4 kanałów, funkcja nasłuchu dwóch kanałów (DualWatch), skanowanie kanałów, przycisk szybkiego kanału nr 9 oraz 19.
RF Gain (płynne tłumienie czułości odbiornika – zasięg odbioru) to niezbędna funkcja w mieście – znacznie poprawia komfort użytkowania. Zarówno w modelu JC-850 jak i JC-650 funkcja ta pozwala płynnie dobrać ustawienia radia wg wymagań użytkownika.
Automatyczna blokada szumów (ASQ) zapewnia komfort odsłuchu. Ponieważ wszystkie systemy tego typu znacznie ograniczają zasięg odbioru, do radiotelefonów Yosan JC-850 i JC-6590 producent poleca długie anteny (najlepiej 150 cm i dłuższe). Według R. Żuchowicza, przy długiej antenie 1,5 m uzyskamy przyzwoitą, bezszumową łączność na ok. 5 km co nie jest takie oczywiste przy krótkich antenach 50 cm.
Automatyczna blokada szumów w JC-850 posiada 3 stopnie regulacji czułości (niski, średni, wysoki) do wyboru przez użytkownika.
Możemy wybrać opcję, w której będziemy słyszeć mniej, ale wszystkie komunikaty będą bardzo dobrze słyszalne bez szumów lub wariant, gdzie usłyszymy więcej, ale w trochę gorszej jakości.
Obydwa modele Yosan wyposażone są w multistandard. Przycisk na frontpanelu MT służy do szybkiej zmiany standardu np. z niemieckiego na polski.
Przedstawiciel Yosan zwrócił uwagę na ergonomię modelu JC-850. Najważniejsze funkcje są obsługiwane za pomocą pokręteł.
Nr kanału możemy wybrać również z poziomu klawiatury numerycznej na panelu przednim radia. W niewielkim mikrofonie umieszczono dodatkowo przyciski zmiany kanałów oraz przycisk funkcji automatycznej blokady szumów (ASQ).
Alan i Midland z nowym duchem
Alan Telekomunikacja od prawie 30 lat zaopatruje polski rynek w radia CB marek Midland i Alan. Artur Orecki z tej firmy zwraca uwagę, że CB bazuje na koncepcji powstałej w latach 50. ubiegłego wieku i w dzisiejszym cyfrowym świecie zdaje się odstawać od współczesnych technologii. System używa nadal analogowych transmisji w modulacji AM, ale, dokładnie tę samą metodę komunikacji stosuje lotnictwo cywilne na całym świecie. Jedyną różnicą jest korzystanie z trochę krótszej fali nie 11, a 3 metrów.
Najnowsze modele Midlanda chcą jednak tchnąć trochę nowego ducha w tę konserwatywną branżę i wyróżniają się na tle konkurencji kilkoma ciekawym innowacjami.
Modele Midland M10 i M20 posiadają zdublowane wejście mikrofonowe, które stwarza nowe możliwości. Najprostsza opcja to podłączenie dodatkowej przewodowej mikrofonosłuchawki. Bardziej zaawansowana to wpięcie adaptora Bluetooth Midland WA-CB, który umożliwia całkowicie bezprzewodową obsługę radiotelefonu, a nawet, przy wykorzystaniu przycisku nadawania bluetooth Midland WA-PTT, obsługę bez odrywania rąk od kierownicy. To wielka korzyść dla bezpieczeństwa, ale również możliwość legalnego używania radia na terenie państw, gdzie radio CB zrównano w przepisach z telefonem komórkowym i nakazano korzystanie z niego w samochodzie tylko z zestawem głośnomówiącym.
Tę możliwość posiada też Midland M-mini, radio dla tych, którzy mają ekstremalnie mało miejsca w kabinie i szukają czegoś o mikro wymiarach zewnętrznych, przy zachowaniu normalnych parametrów pracy.
Nowością w M-10 i M-20 są wydajne gniazda USB na przednim panelu, w których można łatwo i wygodnie naładować telefon i inne urządzenia mobilne.
Radio w samochodzie powinno nie absorbować uwagi operatora skomplikowaniem obsługi i ilością informacji podawanych na wyświetlaczu.
Według A. Oreckiego parametr, który niesłusznie, rzadko jest brany pod uwagę to brzmienie głośnika. Okazuje się, że najbardziej czytelne, „ostre” brzmienie na dłuższej trasie staje się męczące. Przesunięcie charakterystyki w stronę tonów niskich jest balsamem dla ucha, ale nie należy przesadzać, bo stracimy zrozumiałość odbioru. To subtelne wyważenie dźwięku jest charakterystyczną cechą Midlanda, którą trudno z początku dostrzec, ale łatwo docenić podczas długiej podróży. Istotne dla komfortu zdaje się również „miękkie” otwieranie i zamykanie blokady szumów, bez zbędnych puknięć, które słyszane po raz setny stają się irytujące. Jasność wyświetlacza powinna być też dobrana właściwie lub regulowana.
Dla kierowcy ciężarowego istotne są często pozakatalogowe cechy radia, które ciężko znaleźć w suchych danych technicznych.
Użyteczne, ale już coraz mniej jest dwunapięciowe zasilanie 12/24V i wymiary DIN z głośnikiem w przednim panelu – tu mamy Albrechta AE 6491.
Ceny detaliczne:
Midland M-mini – 282 zł,
Midland M-10 – 369 zł,
Midland M-20 – 418 zł,
Albrecht 6891 – 600 zł.
Anteny – uwaga na podróbki
Jak dobrać długość anteny? Według M. Szlamy, w przypadku ciężarówek zazwyczaj stosuje się anteny do 1 metra, ponieważ są to wysokie pojazdy i nie ma w nich problemu z zasięgiem. Warunek – kabina powinna być stalowa. Gorzej, jeśli kabina jest z kompozytów, tak jak w MAN-ach. Stosuje się wówczas metalowe podkładki połączone z masą albo montuje się antenę do ramy za kabiną – wówczas konieczne okazuje się zastosowanie dłuższej anteny. Jeśli chodzi o wybór anteny, to M. Szlama polecał produkty President, ale pozytywnie wypowiedział się też o wyrobach Sirio.
Historia przedsiębiorstwa Sirio Antnne sięga lat 70. ubiegłego wieku. Jej założycielem jest Giuseppe Grazioli. Początkowo oferta produktowa Sirio obejmowała wysokiej klasy anteny do łączności radiowej skierowane na rynek niemiecki oraz włoski. Przez blisko 40-lat firma zdobyła zaufanie klientów z całego świata oraz potężne doświadczenie, które zaprocentowało szeroką ofertą wysokiej jakości sprzętu.
Od kilku lat wraz z rozpowszechnieniem się w Polsce chińskich anten pojawiły się również podróbki anten Sirio. Ofiarą padły najpopularniejsze anteny na podstawie magnetycznej: Sirio ML-145 oraz AS-100 Mag.
Charakterystyczną cechą podróbek jest, że sprzedawane są w niewiele niższej cenie od włoskich oryginałów.
Sprzedaż podróbek jest niestety tak powszechnym zjawiskiem, że nieoryginalne produkty można kupić nie tylko na giełdach samochodowych, lecz także w internecie oraz w dużych sieciach sklepów elektronicznych. Nabywcy mają zazwyczaj problemy w dostrojeniu podróbek.