Dziewięćdziesiąt lat temu ciężarówka Blitz zapoczątkowała długą historię pojazdów użytkowych marki Opel. W tym samym czasie nazwa modelu stała się znanym na całym świecie symbolem, który do dziś jest obecny w logo marki.
Oczywiście w międzyczasie wiele się zmieniło - z samochodów użytkowych zniknęły 55‑konne sześciocylindrowe silniki benzynowe schowane pod długą maską. Współczesne furgony marki Opel są napędzone silnikami wysokoprężnymi z bezpośrednim wtryskiem paliwa, rozwijającymi nawet 180 KM. Pod względem komfortu, bezpieczeństwa i skuteczności hamowania samochody dostawcze nie ustępują modelom osobowym. Dzisiejsi bohaterowie noszą nazwy Combo, Vivaro i Movano, a ostatni Opel Blitz odszedł na emeryturę w 1987 roku. Do zakończenia produkcji linii modelowej Blitz w fabrykach w Rüsselsheim, Brandenburgu i Luton powstało prawie pół milionach tych pojazdów.
Początki
Historia pojazdów użytkowych pionierskiej marki motoryzacyjnej Opel sięga 1899 roku. Dostawcze furgony zaczęto budować bardzo wcześnie — były one oparte na modelu Patentmotorwagen System Lutzmann, czyli pierwszym automobilu produkowanym w Rüsselsheim. W 1907 roku do oferty wprowadzono pierwszą ciężarówkę z prawdziwego zdarzenia. Samochód o ładowności 750 kilogramów był dostępny z dwu- lub czterocylindrowymi silnikami. Standard obejmował przeniesienie napędu za pomocą wału oraz pneumatyczne opony. W czasie pierwszej wojny światowej na potrzeby armii opracowano normę tzw. standardowego pojazdu ciężarowego, odnoszącą się do maksymalnie czterotonowych pojazdów. Solidne „standardowe ciężarówki” Opla sprzedawano do początku lat 20. ubiegłego wieku. W 1923 roku wprowadzono nową gamę pojazdów użytkowych, obejmującą mniejsze i lżejsze ciężarówki o ładowności od jednej do dwóch ton.
3-tonowy Opel z 1912 roku
Fot. Opel
Sukces na pięć liter
Kolejna generacja nowoczesnych pojazdów użytkowych była gotowa na rok modelowy 1931. Mimo trwającego wówczas kryzysu ekonomicznego inżynierowie wykonali świetną pracę i zaprezentowali „pojazdy ciężarowe do ekspresowego transportu” wyróżniające się wzornictwem. Dział reklamy Opla otrzymał zadanie wymyślenia zwięzłego terminu promującego sprzedaż. Nazwa musiała być możliwa do wymówienia w języku niemieckim oraz w „każdym współczesnym języku”. Ponadto mogła składać się maksymalnie z pięciu liter! Specjaliści od marketingu w firmie Opel zdecydowali się na niezwykły, ale bardzo chwytliwy i skuteczny sposób: w całych Niemczech ogłoszono konkurs na nazwę dla nowego produktu. „Wygraj samochód marki Opel! Szukamy nazwy, którą chcemy rozsławić na całym świecie! Nowy samochód ciężarowy ma podbić Niemcy i zagranicę, pod nazwą, która identyfikuje go jako produkt niemieckiej marki, a także kojarzy się z najwyższą jakością” — pisał dr Wilhelm von Opel w całostronicowej reklamie prasowej. Nagrodą główną była limuzyna 4/20 KM, a za miejsca od drugiego do piątego przewidziano motocykle Opel Motoclub. Termin nadsyłania zgłoszeń upływał 6 października 1930 roku. Dyrektor sprzedaży Andersen ogłosił zwycięzcę na Konferencji Dealerów Opla zorganizowanej 24 listopada 1930 roku w Ufa-Palast we Frankfurcie. „Spośród około 1,5 miliona propozycji wybrano nazwę „Blitz”. Była ona już używana dla rowerów Opla od 1889 roku, a teraz miała stać się synonimem pojazdów użytkowych tej marki na następne 60 lat. Dla dr. Wilhelma von Opla była to nazwa, która „w równym stopniu symbolizuje pochodzenie, moc i osiągi nowego produktu”.
Osiągi były także głównym tematem prezentacji nowego Opla Blitza: dwa podstawowe modele o ładowności od 1,5 do 2 ton, trzy rozstawy osi i dwa silniki do wyboru zaspokajały ówczesne potrzeby klientów. Obietnicę autentycznie „ekspresowego” środka transportu ciężarowego spełniono, oferując czterocylindrowy silnik o pojemności 2,6 litra, a także sześciocylindrowy silnik Marquette o pojemności 3,6 litra w modelu Blitz 6. Przez następne lata linia modelowa była stale i z sukcesem dopracowywana: nowe ciężarówki Blitz cieszyły się takim powodzeniem, że pięć lat po ich debiucie firma zbudowała specjalną fabrykę pojazdów użytkowych.
Opel Blitz z 1930 roku
Fot. Opel
Ekspansja na wschód
Główny zakład w Rüsselsheim pracował już z pełną wydajnością, a na lokalizację kolejnego wybrano miasto Brandenburg an der Havel. 7 kwietnia 1935 roku uroczyście zainaugurowano budowę nowej fabryki. Zakłady zaprojektowane według najnowocześniejszych założeń architektury przemysłowej miały zajmować powierzchnię 850 tys. mkw. i produkować wyłącznie pojazdy ciężarowe. Był to pierwszy zakład Opla, w którym przewidziano wyłącznie produkcję na linii montażowej.
W lipcu 1937 roku zakłady w Brandenburgu opuścił 25‑tysięczny egzemplarz ekspresowej ciężarówki Blitz. W tym samym roku Opel zmodernizował gamę silników, wprowadzając jednostki z samochodów osobowych. Trzytonowa ciężarówka otrzymała nowoczesny sześciocylindrowy silnik o pojemności 3,6 litra z modelu Opel Admiral, z górnozaworowym rozrządem napędzanym kołem zębatym z prostymi zębami. W ciężarowym Oplu silnik miał moc 75 KM, co pozwalało na rozwinięcie prędkości 90 km/h. Blitz był zatem szybszy od wielu ówczesnych samochodów osobowych. W wersji jednotonowej zastosowano półtoralitrowy czterocylindrowy silnik OHV z Opla Olympii, który mocą 37 KM rozpędzał samochód do 80 km/h.
W 1945 roku, dziesięć lat po inauguracji budowy nowego zakładu, produkcja Blitzów w Brandenburgu stanęła. Budynki zostały zniszczone w ciężkich nalotach, a resztki maszyn i urządzeń zdemontowano i przewieziono do Związku Radzieckiego jako reparacje. To samo spotkało linie produkcyjne Kadetta w Rüsselsheim. Kadett w pewnym sensie odrodził się jako Moskwicz w Moskwie, ale fabryka ciężarówek Blitz już nie wznowiła produkcji.
Blitz z 1934 roku (Typ 2,0-12)
Fot. Opel
Nowy początek w zachodnich Niemczech
Symbolem nowego początku w głównych zakładach w Rüsselsheim był samochód ciężarowy. Pierwszym powojennym Oplem był właśnie Blitz. „W poniedziałek 15 lipca 1946 roku odbyła się skromna uroczystość ponownego uruchomienia seryjnej produkcji 1,5‑tonowej szybkiej ciężarówki Opel Blitz z sześciocylindrowym silnikiem o pojemności 2,5 litra w zakładach Adam Opel AG” - donosiła ówczesna prasa. Symbolicznego przecięcia żółtej wstęgi dokonał generał Geoffrey Keyes dowodzący 3. Armią Stanów Zjednoczonych. Ciężarówka z nadwoziem platformowym zamówiona przez biznesmena z Wiesbaden kosztowała 6600 marek. W porównaniu z poprzednią wersją dopuszczalna masa całkowita pojazdu wzrosła o 200 kilogramów do 3400 kilogramów, a ładowność zwiększono do 1725 kg. Pod charakterystyczną maską pracował 55‑konny sześciocylindrowy silnik OHV znany z Kapitäna. Do końca 1946 roku wyprodukowano 839 szybkich ciężarówek Blitz, a do zakończenia produkcji modelu w grudniu 1951 roku powstało łącznie 37 117 tych samochodów.
Większy brat 1,5‑tonowego pojazdu, czyli samochód ciężarowy o ładowności 3 ton, był produkowany wyłącznie przez firmę Daimler-Benz już od sierpnia 1944 roku. Blitz pod licencyjnym oznaczeniem L 701 powstawał na linii montażowej w Mannheim — początkowo ze znacznie uproszczoną „kabiną standardową”, a od 1948 roku ponownie z oryginalną kabiną dostarczaną przez Opla z Rüsselsheim. W 1949 roku wprowadzono następcę L 701, a Opel przejął wszystkie niesprzedane samochody i części. Do 1954 roku w Rüsselsheim wyprodukowano ostatnie 467 sztuk słynnej ciężarówki — ponownie pod oryginalną nazwą i z logo Blitz na przodzie.
Model z 1946 roku zabierał 1,5 t ładunku
Fot. Opel
Samochód ciężarowy na czasy cudu gospodarczego
Dzięki odświeżonemu wyglądowi następca półtoratonowego Blitza o ładowności zwiększonej do 1,75 tony cieszył się popularnością w całej Europie. Szeroki grill i kształtne błotniki umiejętnie zaadaptowano z typowej dla lat 50. amerykańskiej stylistyki, a kabina była wykonana ze stali. 2,5‑litrowy sześciocylindrowy silnik z limuzyny wyróżniał się kulturą pracy na tle zwykle topornych konstrukcji stosowanych wówczas w samochodach ciężarowych. Szczególnym atutem modelu z 1955 roku była zwiększona ładowność: Blitz mógł przewozić ładunki o masie dwóch ton, czyli więcej niż sam ważył. Specjalistyczne firmy oferowały zabudowy autobusowe, przeprowadzkowe, dostawcze i strażackie oparte na platformach o długości 3300 i 3750 mm. Co roku fabrykę opuszczało około 20 000 egzemplarzy modelu, który na niemieckim rynku otrzymał przydomek „Rundschnautzer” (okrągły nos). Do zmiany modelu w 1960 roku wyprodukowano łącznie 89 767 pojazdów.
Generacja Blitza na swingujące lata 60. była wyposażona w nowy sześciocylindrowy silnik o pojemności 2,6 litra. Samochód miał też krótszą i mocniej pochyloną do przodu maskę. Fani marki opisywali stylistkę nowego furgonu jako subtelnie elegancką i szczególnie efektywną. Fabryka w Rüsselsheim pracowała na pełnych obrotach, a kabinę i strukturę przedziału ładunkowego dostarczała zewnętrzna firma karoseryjna Voll.
Blitz zaprezentowany na targach IAA w 1965 roku był kompleksowo zmodernizowany — kabina zyskała bardziej wyrazisty przód. Wprowadzono też czterocylindrowy 70‑konny silnik. Benzynowa jednostka o pojemności 1,9 litra miała napędzany łańcuchem wałek rozrządu w głowicy i reprezentowała nową generację silników, które zadebiutowały w 1965 roku w Oplu Rekordzie B. W 1966 roku zaoferowano Blitza o ładowności 2,1 oraz 2,4 tony z nowym rzędowym sześciocylindrowym silnikiem, z którym samochód osiągał prędkość 110 km/h. Pod koniec lat 60. Opel Blitz wciąż był jedną z najpopularniejszych lekkich ciężarówek na niemieckim rynku. Niemal co drugi samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej trzech ton i wyposażony w silnik benzynowy był Oplem. Na kolejny ważny krok firma zdecydowała się w 1969 roku, uzupełniając gamę dotychczas wyłącznie benzynowych silników o jednostkę wysokoprężną. W latach 1965–1975 Opel wyprodukował 47 368 ciężarówek z silnikami benzynowymi i 7374 z silnikami Diesla pod maską.
W Niemczech produkcję samochodów ciężarowych Blitz zakończono 10 stycznia 1975 roku. Po wyprodukowaniu 417 211 egzemplarzy w Rüsselsheim i Brandenburgu model, którego nazwa została utrwalona w logo Opla, został wycofany z oferty. Nie był to jednak koniec samej nazwy. Zaledwie dwa lata wcześniej, w marcu 1973 roku, do oferty pojazdów użytkowych marki Opel dołączył model Opel Bedford Blitz.
Taki ciągnik siodłowy to rarytas, a to Opel Blitz z 1952 roku
Fot. Opel
Mała ciężarówka z Luton
W latach 70. Opel skoncentrował się na samochodach osobowych i przeniósł produkcję pojazdów użytkowych do fabryki w Luton w Anglii. Bedford Blitz napędzany oszczędnymi dieslami Opla i żwawymi silnikami benzynowymi Vauxhalla był przekonującą koncepcją: silnik przed kierowcą, koła napędzane pod częścią ładunkową, przednie zawieszenie z kolumnami McPhersona i charakterystyka prowadzenia zbliżona do samochodu osobowego. Samochód był powszechnie chwalony za samonośne nadwozie, płaską powierzchnię przestrzeni ładunkowej, duże drzwi i kompaktowy zestaw wskaźników. Opel Bedford Blitz był też szczególnie popularny jako podstawa dla kamperów, z udziałem w rynku przekraczającym 20 procent.
W tym czasie Opel oferował pod nazwą Blitz również duże samochody ciężarowe Bedford (DMC do 10,2 tony).
Odświeżony stylistycznie Bedford Blitz z nowym silnikiem wysokoprężnym o pojemności 2,3 litra był podstawą oferty Opla w segmencie pojazdów użytkowych w latach 1980–1987. Wraz z zakończeniem jego produkcji nazwa „Blitz” została definitywnie wycofana po 57 latach aktywnego używania. Jednak dzięki kultowemu emblematowi z błyskawicą cząstka tradycji żyje w każdym współczesnym Oplu.
Ten Blitz z 1965 roku wygląda na protoplastę dzisiejszych samochodów dostawczych Opla
Fot. Opel
Powrót z nową nazwą
Po 10‑letniej przerwie w 1997 roku Opel powrócił do segmentu furgonów z modelem Arena. Dzisiaj tradycję Opla Blitza kontynuują Combo Cargo, Vivaro i Movano, dostępne w licznych odmianach oraz wyposażone w pionierskie technologie oświetlenia, opcje łączności i zaawansowane systemy wspomagające kierowcę.
Niedawno firma Opel poszerzyła swoją ofertę szczególnie oszczędnych lekkich pojazdów użytkowych o elektrycznego Vivaro‑e. Wraz z Combo‑e i elektryczną wersją Movano od przyszłego roku już cała gama dostawczych Opli będzie zelektryfikowana. Do 2024 roku wszystkie modele samochodów marki Opel będą miały wersję elektryczną.
W latach 70. Opel przeniósł produkcję pojazdów użytkowych do fabryki w Luton w Anglii – to jeden z wytwarzanych tam modeli - Bedford Blitz z 1973 r.
Fot. Opel
Opel oferował pod nazwą Blitz również duże samochody ciężarowe Bedford (DMC do 10,2 t), jak ta wywrotka z 1974 r. (Typ E 2034)
Fot. Opel