Często sprawcy kolizji trzeba szukać za granicą

Fot. ITD

Jeden z polskich kierowców opisał w internecie swoją przygodę na parkingu:
„Witam, może ktoś podpowie, miałem dziś drobną stłuczkę. Stoję na „parkingu" tj. zatoczka i kręcę pauzę 45 min, wtem cofa na mnie ciągnik z naczepą, ja trąbię a on dalej cofa, nie widział moich świateł czy co? Wysiadł, okazało się, że to Rosjanin, na niemieckich numerach. Wmawia mi że się nic nie stało, ale ja jemu mówię - nie odjeżdżaj, muszę sprawdzić. Zanim doszedłem że jednak coś się stało (owiewka obok klapy weszła do środka - parę cm i cieknie płyn ze spryskiwacza), on już się zabrał i pojechał – uciekł. Zdążyłem zrobić zdjęcia nru rej. Wezwałem policję, przyjechali, spisali, opowiedziałem i dali karteczkę z nr sprawy, ale nie chcieli dać/odszukać przez internet jaką ma polisę i nr. Co robić dalej? Wspomnę, że dzwoniłem do swego ubezpieczyciela to powiedzieli, że muszę wydobyć od policji nazwę ubezpieczyciela i nr polisy sprawcy, ale przecież nie zmuszę policji.”
Internauci podpowiadają poszkodowanemu m.in. zgłoszenie sprawy na stronie www.pbuk.pl – „wypełnij formularz i za kilka dni dostaniesz informacje kto jest ubezpieczycielem sprawcy.” I słusznie.

Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK) to organizacja skupiająca zakłady ubezpieczeń, które na terytorium Polski prowadzą obowiązkowe ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, popularnie zwane OC komunikacyjnym.
Zgodnie z zasadami Systemu Zielonej Karty PBUK pełni funkcję Biura Narodowego reprezentującego Polskę w Systemie i będącego członkiem Rady Biur. Spełniając wymogi stawiane przez tzw. Rekomendację Genewską ONZ (Recommendation No 5 on Insurance of Motorists Against Third Party Risks z 25.01.1949) PBUK jest organizacją uznaną przez rząd RP, która podpisała i podpisuje odpowiednie umowy ze swoimi odpowiednikami z innych państw należących do Systemu Zielonej Karty.
W ramach prowadzonej działalności PBUK zajmuje się m.in. organizowaniem likwidacji lub bezpośrednią likwidacją szkód spowodowanych w Polsce przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą. PBUK zajmuje się także wystawianiem dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach Systemu Zielonej Karty, w tym również ubezpieczeń granicznych ważnych w krajach EOG. Wystawione przez PBUK dokumenty wykorzystywane są przez zakłady ubezpieczeń przy zawieraniu umów ubezpieczenia w ramach prowadzonej przez nie działalności. Ponadto PBUK pełni rolę organu odszkodowawczego i ośrodka informacji.

PBUK udostępnia formularz, gdzie można wybrać kraj wypadku oraz kraj rejestracji pojazdu sprawcy. Poniżej pojawią się wskazówki dotyczące dlaszego postępowania. Ustalenie ubezpieczyciela OC po powrocie do kraju umożliwia system krajowych ośrodków informacji funkcjonujących we wszystkich państwach EOG oraz w Szwajcarii.
Szkodę można zgłosić w państwie wypadku ubezpieczycielowi OC sprawcy lub w państwie zamieszkania poszkodowanego reprezentantowi wyznaczonemu przez ubezpieczyciela sprawcy.
Jeżeli nie znasz nazwy ubezpieczyciela sprawcy - wypełnij formularz zapytania lub prześlij do PBUK pisemny wniosek o ustalenie ubezpieczyciela sprawcy i reprezentanta ds. roszczeń. Jeżeli nie ustalono ubezpieczyciela sprawcy szkodę można zgłosić do organu odszkodowawczego w państwie zamieszkania poszkodowanego lub do funduszu gwarancyjnego w państwie wypadku. Zakres i wysokość odszkodowania są uzależnione od przepisów obowiązujących w państwie wypadku.
Uwaga: w razie wypadku spowodowanego ruchem pojazdu zarejestrowanego w Szwajcarii nie ma możliwości zgłoszenia szkody do organu odszkodowawczego w państwie zamieszkania poszkodowanego.

Co roku wzrasta liczba zdarzeń zaistniałych w kraju i za granicą, zgłaszanych do Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK) i reprezentantów do spraw roszczeń. Zgłoszenia trafiają nie tylko ze strony zmotoryzowanych, ale także poszkodowanych, takich jak choćby piesi. W 2019 r. takich roszczeń było ponad 16 tys. Problemem jest często poszukiwanie sprawcy szkody z zagranicy.
- Nie zawsze było tak, że sprawy tego rodzaju roszczeń można było załatwić we własnym kraju. Zanim uchwalono Dyrektywę Komunikacyjną, osoby poszkodowane w wypadkach za granicą musiały na własną rękę dochodzić odszkodowań w kraju miejsca zdarzenia. Ze względu na stopień skomplikowania spraw oraz bariery językowe, nie pozostawało im nic innego, jak wynająć w obcym państwie adwokata, który za sowite honorarium prowadził postępowanie wobec ubezpieczyciela sprawcy wypadku, nie dając przy tym żadnej gwarancji uzyskania odszkodowania - wyjaśnia Mariusz Wichtowski, prezes zarządu PBUK.
Dyrektywa Komunikacyjna nie tylko ujednoliciła system obowiązkowych ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów w całym Europejskim Obszarze Gospodarczym, ale też wprowadziła możliwość uzyskania odszkodowania w przypadku zdarzeń zaistniałych w odwiedzanym państwie, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek kosztów, a także załatwienia wszelkich formalności we własnym kraju i własnym języku.
Sieć reprezentantów do spraw roszczeń działających w imieniu zagranicznych zakładów ubezpieczeń umożliwia uzyskanie odszkodowania. Bywa jednak, że z różnych względów gwarancje wynikające z Dyrektywy Komunikacyjnej nie są skuteczne. W takim przypadku poszkodowani mogą zgłosić się do organu odszkodowawczego, którego funkcję w Polsce pełni PBUK.

Szkody na terytorium Polski w latach 2015-2019, wyrządzone przez kierujących pojazdami z obcymi tablicami rejestracyjnymi

Źródło: PBUK

PBUK jako organ odszkodowawczy rozpatruje roszczenia powstałe w związku z ruchem pojazdów zarejestrowanych na terytorium państw EOG, jeżeli:
- wypadek wydarzył się na terenie państwa należącego do EOG, innego niż miejsce zamieszkania poszkodowanego,
- wypadek wydarzył się na terenie państwa trzeciego, należącego do Systemu Zielonej Karty, a uczestnikami zdarzenia byli obywatele EOG.

Organ odszkodowawczy przystępuje do rozpatrzenia roszczenia w przypadku, gdy:
- zakład ubezpieczeń (lub jego reprezentant ds. roszczeń) nie udzielił w terminie trzech miesięcy od zgłoszenia szkody odpowiedzi na roszczenie wraz z uzasadnieniem,
- zakład ubezpieczeń nie ustanowił reprezentanta ds. roszczeń w kraju poszkodowanego,
- w terminie dwóch miesięcy od daty wypadku nie udało się ustalić zakładu ubezpieczeń odpowiedzialnego za szkodę.

Organ odszkodowawczy przystępuje do likwidacji szkody na wniosek poszkodowanego, jeśliw terminie dwóch miesięcy od otrzymania zgłoszenia roszczenia, zakład ubezpieczeń (lub jego reprezentant ds. roszczeń) nie przedstawił poszkodowanemu odpowiedzi z uzasadnieniem.
Nie rozpatruje natomiast roszczeń, jeżeli poszkodowany wystąpił na drogę sądową przeciwko zakładowi ubezpieczeń, w którym sprawca miał wykupioną polisę ubezpieczenia OC.
W 2019 r. Biuro zarejestrowało 1033 sprawy, z czego 1023 zakwalifikowało do opracowania w ramach czynności organu odszkodowawczego. Ich liczba w ciągu 5 lat wzrosła o ponad połowę.
- Bez wątpienia na liczbę zgłoszeń mają wpływ: rosnąca flota pojazdów zarejestrowanychw Polsce, znaczna migracja oraz zwiększają się świadomość poszkodowanych co do możliwości uzyskania informacji o danych ubezpieczenia sprawcy szkody poprzez Centrum Informacyjne PBUK - mówi Mariusz Wichtowski, prezes zarządu PBUK

Zagraniczni sprawcy szkód na terenie Polski w 2019 r.

Źródło: PBUK

- Utrzymująca się na wysokim poziomie liczba zgłoszeń szkód przyjętych przez reprezentantów do spraw roszczeń znajduje swoje odzwierciedlenie we wzroście zgłoszeń do organu odszkodowawczego i wysokości wypłat odszkodowań - dodaje Mariusz Wichtowski.

Ponad 3,5 proc. zdarzeń drogowych w Polsce powodują kierowcy z zagranicy. W 2019 r. byli sprawcami 17 tys. wypadków i kolizji - znacznie więcej niż rok wcześniej. Poszkodowanym wypłacono z tego tytułu świadczenia na łączną kwotę 114,4 mln zł. Najwięcej zdarzeń na polskich drogach spośród obcokrajowców powodowali kierowcy z Niemiec - 27 proc.
Liczba kolizji i wypadków powodowanych na polskich drogach przez kierowców zagranicznych utrzymywała się w ostatnich latach na poziomie ok. 15 tys. W 2018 r. byli oni sprawcami blisko 15,3 tys. szkód. W ostatnim roku nastąpił wzrost tego typu zdarzeń o 11,6 proc.
Według danych Policji w Polsce miało miejsce w 2019 r. ponad 485,7 tys. zdarzeń - 30,3 tys. wypadków i 455,4 tys. kolizji. Z danych Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wynika, że 17 tys. (czyli ok. 3,5 proc.) z nich spowodowali kierujący pojazdami z zagranicznymi tablicami rejestracyjnymi.
Największą liczbę zdarzeń w tej grupie powodowali kierujący pojazdami z Niemiec - 27 proc. Mniej szkód wyrządzili kierujący pojazdami pochodzącymi z innych krajów sąsiedzkich: z tablicami ukraińskimi (11 proc.), litewskimi (8,5 proc.), białoruskimi (7,8 proc.) oraz czeskimi (7,6 proc.). Oznacza to, iż blisko 70 % wszystkich szkód spowodowali kierujący pojazdami zarejestrowanymi w krajach sąsiadujących z Polską. Ta tendencja utrzymuje się od wielu lat i jest konsekwencją położenia bardzo intensywnego ruchu tranzytowego wschód-zachód, a także migracji ekonomicznej.
- Szkody jakie zagraniczni kierowcy powodują na polskich drogach są niemałe. Średnia wartość odszkodowań z tego tytułu wyniosła w 2019 r. ponad 6,7 tys. zł. Łącznie na rzecz poszkodowanych wypłacono w ubiegłym roku świadczenia na kwotę przekraczającą 114 mln zł. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż jest to kwota rzeczywiście wypłaconych przez PBUK oraz zakłady ubezpieczeń świadczeń i nie obejmuje ona utworzonych na ten cel rezerw - mówi Mariusz Wichtowski, prezes zarządu PBUK.

Wielu uczestników ruchu drogowego zadaje sobie pytanie, jak postąpić w przypadku udziału w zdarzeniu, którego sprawca prowadził pojazd z zagranicznymi tablicami rejestracyjnymi, aby maksymalnie zabezpieczyć swoje interesy. Przede wszystkim należy w takim przypadku spisać kilka danych: numer rejestracyjny, markę pojazdu, numer Zielonej Karty z datą jej ważności lub numer polisy OC, jeżeli pojazd sprawcy jest z kraju EOG, Andory, Serbii lub Szwajcarii, oraz nazwę ubezpieczyciela, który wydał polisę lub certyfikat Zielonej Karty. Jeżeli w wypadku nikt nie ucierpiał i nie była potrzebna interwencja policji, należy sporządzić ze sprawcą oświadczenie o okolicznościach zdarzenia. Pomoże w tym druk wspólnego zgłoszenia szkody. Można go pobrać ze strony internetowej PBUK: LINK
- Druk wspólnego zgłoszenia szkody to zunifikowany europejski formularz bardzo przydatny w przypadku kolizji z pojazdem z zagranicznymi tablicami rejestracyjnymi. Sporządzony jest w dwóch językach: polskim i angielskim. W sytuacji, gdy nie znając języka nie możemy porozumieć się ze sprawcą, pomoże w tym uniwersalny formularz - mówi Mariusz Wichtowski, prezes zarządu PBUK.
Warto też zrobić zdjęcia (np. smartfonem) uczestniczących w zdarzeniu pojazdów (koniecznie z numerami rejestracyjnymi), innych uszkodzonych rzeczy oraz miejsca zdarzenia. O ile to możliwe należy zabezpieczyć fotograficznie dane z dokumentów kierujących oraz ich pojazdów.
Na stronie internetowej PBUK można sprawdzić, czy zagraniczny ubezpieczyciel sprawcy ma swojego przedstawiciela w Polsce: LINK.
Jeśli firma ubezpieczeniowa sprawcy ma korespondenta w naszym kraju, szkodę należy zgłosić bezpośrednio do niego. Jeśli nie, należy z roszczeniem wystąpić do jednego z agentów PBUK: PZU lub Warty. Można do nich także zgłosić szkodę, jeżeli nie udało się ustalić ubezpieczyciela sprawcy. W każdym przypadku można uzyskać informacje i pomoc kontaktując się bezpośrednio z PBUK.
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych pomogło w 2019 r. poszkodowanymw ponad tysiącu spraw, które z różnych względów nie zostały rozliczone przez krajowe lub zagraniczne zakłady ubezpieczeń. W ten sposób PBUK wypełnia rolę organu odszkodowawczego, ustanowionego w IV Dyrektywie komunikacyjnej UE. Tylko w roku 2019 Biuro wypłaciło w związku z tą funkcją 805,3 tys. zł odszkodowań.