Fot. IRU

Szeroko rozumiana obsługa celna to bardzo istotne zagadnienie w procesach logistyki międzynarodowej. Przekłada się bezpośrednio na logistykę przedsiębiorstw, spedycję i transport. Niestety jej znaczenie jest cały czas niedoceniane przez przedsiębiorców. Dlaczego? Bo nie mają oni dostępu do pełnej, specjalistycznej wiedzy i nie zdają sobie sprawy, iż wiele rozwiązań, które wprowadzono w legislacji prawa celnego w UE pozwala firmom optymalizować procesy, oszczędzać czas i środki finansowe. Jak w 2014 roku wyliczyła Komisja Europejska (ec.europa.eu), w ciągu 1 minuty przez granice celne w całej UE w transporcie morskim przewożonych było 7.335 ton towarów, w transporcie drogowym 153,37 t, a w transporcie lotniczym 13,13 t. W tym samym czasie dokonywane były 534 zgłoszenia celne i dochodziło do 219 zatrzymań towarów! Te dane dają do myślenia i pokazują jednoznacznie, jak ogromna jest rola procesów obsługi celnej w działalności logistyki międzynarodowej, spedycji i transporcie. Warto zatem poznać prawo celne i mechanizmy działania obsługi celnej, aby z korzyścią dla swojej firmy z nich korzystać.

„Towar” to zarówno dobra konsumpcyjne jak i produkcyjne, a dokonanie transakcji sprzedaży lub innej formy możliwości władania towarem, to dopiero początek jego drogi w całym procesie. Towar należy przetransportować na dany rynek, wraz z dokonaniem odpowiednich, wymaganych prawem formalności ciążących na tym towarze. Przywóz bądź wywóz towarów z UE powoduje z mocy prawa powstanie obowiązków i uprawnień dla podmiotu gospodarczego na transportowanym towarze. Podstawowy obowiązek, to dokonanie zgłoszenia towaru do procedury celnej, co z kolei powoduje możliwość władania tym towarem i ewentualnie możliwość zaksięgowania kosztów poniesionych w celu jego nabycia lub poniesionych kosztów w celu dysponowania nim.

Jak widać, procesy w logistyce międzynarodowej są złożone i skomplikowane. Nie dziwi więc, że podmioty gospodarcze często posiłkują się pomocą pośredników biznesowych, tj. spedytorów, przewoźników i agentów celnych. To jednak nie jedyni eksperci, którzy mogą wspomagać firmy w procesach celnych. W dzisiejszej, wciąż zmieniającej się pod względem legislacyjnym rzeczywistości, warto korzystać z wiedzy i doświadczenia ekspertów specjalizujących się w kompleksowym doradztwie z zakresu obrotu towarowego. Łączą oni bowiem wszystkie obszary i aspekty obrotu towarowego, a moje doświadczenie zawodowe pokazuje, że ta kompleksowość pozwala uchronić firmy przed problemami lub zminimalizować koszty. W niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej agent celny przybiera już formę przedstawiciela podatkowego bądź brokera celnego.

Obsługa celna to zorganizowanie przez firmę zewnętrzną transportu towaru i jego magazynowania wraz z pełną obsługą formalno-prawną, w tym także celną. Obsługa celna stanowi przedmiot i efekt działalności „celnej”, które związane są bezpośrednio z przepływem towarów przez granice UE. Są one również dopełniające w stosunku do procesów międzynarodowego obrotu towarowego. Z tego też powodu Komisja Europejska wzmacnia służby celne w UE poprzez nowoczesną infrastrukturę i możliwość edukacji.

Obsługa celna obejmuje m.in.:
• profesjonalną obsługę transportowanych towarów po ich przybyciu do portu lotniczego, morskiego lub granic lądowych,
• przygotowanie towaru do kontroli niezbędnych służb (fito, sanepid, weterynarz, UCS) oraz dokumentacji dla tych służb,
• składowanie w magazynach celnych,
• kompleksową organizację odpraw celnych w imporcie, eksporcie, tranzycie (z wykorzystaniem wszystkich procedur celnych) w tym przygotowanie niezbędnych dokumentów celnych i transportowych, wystawianie świadectw pochodzenia towarów,
• dostosowanie się do elektronicznych systemów zgłoszeń celnych stosowanych przez organa celno-skarbowe,
• reprezentowanie klienta przed organami celno-skarbowymi i innymi służbami kontrolnymi,
• udzielanie zabezpieczeń kwot wynikających z długu celnego i podatkowego,
• przygotowywanie deklaracji INTRASTAT w ramach obrotu towarowego w UE,
• i inne.

Oczywiście wszystkie wyżej wymienione działania mogą być wykonywane osobiście przez przedsiębiorców a nie przez outsourcingowaną usługę, której realizacja obciąża zawsze finansowo podmiot gospodarczy, ale wtedy należy zdawać sobie sprawę z konsekwencji „niewiedzy” i odpowiedzieć sobie na pytanie „czy warto?”.
Uważam, że każdy przedsiębiorca powinien zgłębić temat identyfikacji oraz charakterystyki obsługi celnej towarów i zapoznać się z obowiązkami podmiotów w logistyce międzynarodowej. To, że zlecimy obsługę celną innemu podmiotowi, nie zwalnia nas z obowiązku znajomości przepisów prawa celnego. Ba! Jego znajomość zwiększy naszą świadomość, jakie mamy możliwości stosowania wszystkich elementów przewidzianych przepisami prawa na korzyść naszej działalności. Sposób funkcjonowania przepisów prawa celnego jest integralną częścią obrotu towarowego z zagranicą w transporcie międzynarodowym. Nieznajomość tych przepisów, które obligują podmioty gospodarcze do prawidłowego postępowania przy przemieszczaniu towarów przez granicę Unii Europejskiej, nie zwalnia od odpowiedzialności i pociąga za sobą sankcje administracyjne, skarbowe i karne, a te powodują zwiększenie kosztów przedsiębiorstwa dokonującego obrotu towarowego z krajami poza UE.

Dr Izabella Tymińska, ekspert celny

Fot. arch. autorki