Firmy zabudowujące wyposażają samochody dostawcze wykorzystywane w transporcie międzynarodowym w kabiny sypialne, ale dla Francuzów to było za mało

Fot. Lamar

Jak już informowaliśmy, Komisja Europejska wszczęła postępowanie w sprawie naruszenia przeciwko Francji, w związku z jej ustawodawstwem zakazującym odbierania dziennych i tygodniowych okresów odpoczynku we wnętrzu lekkich samochodów dostawczych Vul (Vehicules Utilitaires Legers) oraz wprowadzeniem przepisów penalizujących naruszenie tego obowiązku.
W tej sprawie publikujemy komentarz François Nicolasa Wojcikiewicza z Kancelarii adwokackiej QUAERENS AVOCATS w Paryżu.

Uchwalając ustawę ukierunkowaną na mobilność pod koniec 2019 r., francuski parlament dążył do ograniczenia konkurencji ze strony zagranicznych przewoźników, którzy operują we Francji lekkimi samochodami dostawczymi. Jednak te regulacje okazały się niezgodne z prawem europejskim.
Historia sięga kwietnia 2018 roku, kiedy to dwóch francuskich parlamentarzystów rozpoczęło misję „Vul” i postanowiło położyć kres możliwości spania kierowców w małych kabinach. Zwracano uwagę na kierowców nocujących w kapsułach zainstalowanych nad szoferkami, w warunkach dużego dyskomfortu (np. brak klimatyzacji), parkowanie pojazdów w nieodpowiednich miejscach (strefy przemysłowe, miejsca nieprzystosowane do bezpiecznego postoju).
Odpoczynek w tego typu pojazdach (do 3,5 tony) jest zakazany we Francji od 31 sierpnia 2020 roku. Wprowadzono przepisy powołując się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 20 grudnia 2017 r. w sprawie warunków odpoczynku kierowców pojazdów ciężarowych. Zobowiązano przewoźnika korzystającego z pojazdu dostawczego, który znajduje się na tyle daleko od centrum operacyjnego firmy, że kierowca nie może tam wrócić na koniec dnia pracy, aby zapewnić mu zakwaterowanie poza pojazdem, „zgodne z godnością człowieka i odpowiednimi warunkami higienicznymi i zdrowotnymi” . Na kierowcy spoczywa dowód, że dzienne lub tygodniowe okresy odpoczynku zostały wykorzystane zgodnie z tymi przepisami.
W efekcie, we Francji nakładane są surowe mandaty za spanie w kabinach samochodów dostawczych. Jak zwrócił uwagę IMPOL – przedstawiciel we Francji dla polskich firm, za niedostosowanie się do nowego wymogu grozi kara grzywny piątej klasy (1.500 euro) dla pracodawców naruszających przepisy art. L. 3313-4 kodeksu transportowego, wprowadzonego przez art. 102 ustawy o mobilności (LOM). Kara jest również nakładana, jeśli pracownik nie jest w stanie uzasadnić, że w dobrych warunkach skorzystał z ostatnich okresów odpoczynku. Niejednokrotnie ukarano jednak kierowców. Żandarmi interpretują dość dowolnie przepisy…

François Nicolas Wojcikiewicz z Kancelarii adwokackiej QUAERENS AVOCATS w Paryżu

Fot. QUAERENS

Zdaniem Komisji Europejskiej „francuskie przepisy w nieuzasadniony i nieproporcjonalny sposób ograniczają swobodę świadczenia usług transportu drogowego we Francji i są sprzeczne z celami rynku wewnętrznego” . KE powołuje się na swoje rozporządzenie (WE) nr 1072/2009 „ustanawiające wspólne zasady dostępu do rynku międzynarodowego transportu drogowego towarów”.
W związku z tym Francja została wezwana do usunięcia uchybienia „aby przestrzegać zasad rynku wewnętrznego UE” . W przeciwnym razie Komisja może skierować sprawę do Trybunał Sprawiedliwości.

François Nicolas Wojcikiewicz z Kancelarii adwokackiej QUAERENS AVOCATS w Paryżu:

Zgodnie z artykułem L3313-3 francuskiego Kodeksu Transportowego zakazuje się każdemu kierowcy drogowemu odbycia na pokładzie pojazdu powyżej 3,5 t regularnego tygodniowego odpoczynku określonego w art. 4 h rozporządzenia (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. Odpoczynek/spanie odbyte w takich warunkach stanowi wykroczenie 5. klasy (grzywna do 1.500 €) na podstawie artykułu R3315-11 § 4°.
Zgodnie z artykułem L3313-4 francuskiego Kodeksu Transportowego, pracodawca zapewnia kierowcy pojazdu nieprzekraczającego dopuszczalnej masy całkowitej 3,5 t, który nie może wrócić do bazy na końcu dniówki pracy, warunki zakwaterowania poza pojazdem, zgodne z godnością człowieka i warunkami higienicznymi szanującymi jego zdrowie (ustawa 2019-1428 z 24.12.2019); dekretem nr 2020-1104 z dnia 31.08.2020 r. wprowadzono § 6° do artykułu R3315-11, którym naruszenie art. L3313-4 stanowi także wykroczenie 5. klasy (grzywna do 1.500 €).
Ww. przepisy stosowane są w zasadzie niezależnie od narodowości, co oznacza że francuskie firmy podlegają tym samym karom co firmy zagraniczne. Unijna zasada równego traktowania jest jednak naruszona pod tym względem, że przepisy te w praktyce dotykają bardziej zagranicznych firm, których pracownicy nie mogą wrócić na noc do bazy. Francuscy kierowcy poniżej 3,5 t, wykonujący transport krajowy, wracają najczęściej na noc do domu.
W świetle art. R3315-11 karany jest nie kierowca, lecz pracodawca za odbycie przez kierowcę odpoczynku dziennego/tygodniowego w samochodzie lub w warunkach niegodnych (także w przypadku nieudokumentowania przez kierowcę odbycia ostatnich odpoczynków w ww. warunkach).
Administracji francuskiej chodzi także, jeżeli ma taka możliwość, o ukaranie osoby prawnej lub zarządcy z tytułu organizowania czasu pracy kierowców i ich odpoczynków, w sposób naruszający ustawodawstwo socjalne (gdyż takie naruszenie jest przestępstwem według prawa francuskiego).
Rozporządzenie z 31.08.2020 nie precyzuje co jest dowodem i za jaki dokładny okres może zostać przeprowadzona kontrola. Prawo karne we Francji jest interpretowane sensu stricto, co oznacza, że oskarżony ma zostać uniewinniony, jeżeli przepis karny jest mało precyzyjny. W związku z tym można stwierdzić, że liczne grzywny zostały pobrane nielegalnie.
Abrogacja (uchylenie, odwołanie lub zniesienie przepisu – dop. Red.), jeżeli do niej dojdzie, pozwoli na pociągniecie do odpowiedzialności państwa francuskiego z tytułu naruszenia przepisów unijnych i domaganie się zwrotu nałożonych nielegalnie grzywien.