Nowe przepisy podatkowe mogą przyspieszyć rozwój wynajmu długoterminowego samochodów

Fot. DBK

Zdaniem ekspertów Polskiego Związku Wynajmu i Leasingu Pojazdów (PZWLP), nowe przepisy podatkowe mogą przyśpieszyć rozwój wynajmu długoterminowego samochodów, szczególnie w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw korzystających dotychczas z klasycznego leasingu.
Obowiązujące od nowego roku przepisy podatkowe związane z wprowadzeniem tzw. Polskiego Ładu mają szansę szybko i na trwałe znacznie zmienić obraz rynku samochodów wykorzystywanych przez firmy i przedsiębiorców w Polsce. Zdaniem ekspertów PZWLP nowe regulacje mogą korzystnie wpłynąć na rozwój wynajmu długoterminowego aut, który już teraz jest jedną z głównych form finansowania pojazdów przez firmy w naszym kraju. Po wynajem długoterminowy sięga aktualnie co czwarty przedsiębiorca i firma nabywająca nowe samochody.

W wyniku Polskiego Ładu znacząco wzrośnie zainteresowanie wynajmem długoterminowym przede wszystkim wśród tych przedsiębiorców, którzy dotychczas korzystali z klasycznego leasingu. Nowe przepisy zlikwidowały bowiem jedną z kluczowych w tej grupie przedsiębiorców zalet klasycznego leasingu tj. możliwość prywatnego wykupu leasingowanego auta a następnie sprzedaży go bez podatku dochodowego po upływie krótkiego czasu – pół roku. Obecnie nieopodatkowana sprzedaż w tym zakresie wciąż istnieje, jednakże nie po pół roku, a po 6 latach. W rezultacie, wynajem długoterminowy w wyniku przepisów wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu, jest obecnie dla małych i średnich firm rozwiązaniem jeszcze bardziej atrakcyjnym – nie tylko wygodniejszym (w pełnym wynajmie długoterminowym cała obsługa auta jest po stronie firmy wynajmującej), ale również jeszcze bardziej opłacalnym w porównaniu do innych form finansowania.
To jednak nie jedyna ważna zmiana podatkowa wprowadzona tzw. Polskim Ładem dotycząca samochodów służbowych. Od nowego roku zmieniły się również zasady dotyczące opodatkowania podatkiem dochodowym pracowników posiadających samochody służbowe z możliwością prywatnego użytkowania takich pojazdów.
Wynajem długoterminowy samochodów, coraz częściej przyrównywany do usługi auta na abonament, to obecnie jeden z najpopularniejszych sposobów na sfinansowanie samochodu przez przedsiębiorców, również tych z sektora MŚP. Jeszcze 10 lat temu wynajem długoterminowy w naszym kraju był wręcz niszowy, wykorzystywany przede wszystkim przez duże międzynarodowe firmy. Dzisiaj, poza korporacjami, korzystają z niego coraz chętniej mali i średni przedsiębiorcy, a także mikro firmy. Szczególnie w ostatnich latach wynajem długoterminowy zdobywa polski rynek. Zgodnie z danymi PZWLP, tylko w ostatnich pięciu latach udział wynajmu długoterminowego w sprzedaży nowych samochodów osobowych do firm i przedsiębiorców zwiększył się w Polsce o ok. 5 punktów procentowych – z ok. 20% do ok. 25%.

Wynajem długoterminowy to prosta i wygodna forma użytkowania fabrycznie nowego samochodu w ramach stałej wysokości miesięcznej raty. W ratę, którą można porównać do opłaty ryczałtowej czy abonamentu, wliczone są nie tylko koszty finansowania samochodu, ale i zryczałtowane koszty wszelkiej obsługi, serwisu, przeglądów, opon, czy ubezpieczenia pojazdu, a także auta zastępczego. Użytkownik samochodu wynajmowanego długoterminowo, płacąc stałą ratę raz w miesiącu (np. 1000 zł), nie musi się przejmować żadnymi formalnościami czy czynnościami obsługowymi związanymi z autem (np. rejestracja, wyrabianie dokumentów, ubezpieczenie, zakup opon, likwidacja szkód itp.) – wszystkim zajmuje się firma wynajmująca. Nie jest również zaskakiwany żadnymi nieprzewidzianymi kosztami np. związanymi z awarią pojazdu, zakupem opon lub serwisem – są one pokrywane w ramach miesięcznej raty, w której uwzględnione zostały zryczałtowane koszty obsługi i serwisu auta. Innymi słowy, niezależnie, czy w danym miesiącu wykonany zostanie przegląd serwisowy za 1.200 zł, czy też zakupione zostaną opony o wartości 1.500 zł lub też opłacona zostanie składka ubezpieczeniowa – wysokość raty za wynajem długoterminowy samochodu pozostanie niezmienna.

Koszty wynajmu długoterminowego są niższe niż w przypadku np. klasycznego leasingu, gdyż użytkownik w części swojej miesięcznej raty, dotyczącej finansowania samochodu, pokrywa jedynie utratę wartości wynajmowanego auta. Oznacza to, że w przypadku wynajmu długoterminowego samochodu o wartości 100 tys. zł, który zamierzamy użytkować np. przez 3 lata, „spłacimy” jedynie kwotę równą utracie wartości pojazdu w tym czasie, np. 35 tys. zł, a nie całe 100 tys. zł jak w przypadku klasycznego leasingu. Po zakończeniu umowy auto jest zwracane do firmy wynajmującej, a klient może wynająć kolejny, fabrycznie nowy samochód. Istnieje również możliwość odkupienia dotychczas użytkowanego samochodu za jego aktualną wartość rynkową.
Bardzo ważną zaletą wynajmu długoterminowego, szczególnie dla najmniejszych przedsiębiorców, jest również co do zasady brak opłaty wstępnej / wkładu własnego na początku umowy. Dla porównania, w przypadku innych form finansowania wymagana jest opłata wstępna (leasing finansowy) lub wkład własny (kredyt bankowy).

Od 2022 roku, wraz z wprowadzeniem nowych przepisów podatkowych w ramach tzw. Polskiego Ładu wynajem długoterminowy samochodów stał się jeszcze bardziej atrakcyjny, przede wszystkim dla mikroprzedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą (JDG), będących podatnikami PIT.
Dotychczas podatnicy PIT w przypadku zakończenia umowy leasingu operacyjnego (tj. umowy, o której mowa w art. 23b ust. 1 ustawy o PIT), zawartej w ramach prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, mogli dokonać tzw. wykupu prywatnego, czyli wycofania pojazdu z działalności gospodarczej i przekazania go na użytek własny. W takiej sytuacji faktura z tytułu wykupu wystawiana była na osobę fizyczną (nie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), a otrzymujący taką fakturę nie rozliczali jej w kosztach i nie odliczali podatku VAT, ponieważ pojazd taki nie był już wykorzystywany w działalności gospodarczej. Po upływie 6 miesięcy pojazd mógł zostać ponownie sprzedany, a od jego sprzedaży nie było konieczności zapłaty podatku dochodowego PIT oraz podatku VAT. Tym samym, właściciel takiego pojazdu wykupionego w ramach tzw. wykupu prywatnego, po krótkim okresie jego posiadania, był uprawniony do jego sprzedaży, bez jakichkolwiek konsekwencji podatkowych. Sprzedaż takiego pojazdu nie musiała być również dokumentowana fakturą VAT.
– Zasady opodatkowania tzw. wykupu prywatnego samochodów po leasingu uległy zmianie 1 stycznia 2022 r. za sprawą dodania art. 10 ust 2 pkt 4 do ustawy PIT – mówi Agnieszka Piasecka, ekspert PZWLP, kierownik Działu Prawnego Alphabet Polska. – Obecnie, sprzedaż samochodu wykupionego od leasingodawcy po okresie leasingu przed upływem 6 lat od daty wycofania samochodu z działalności gospodarczej jest obciążona podatkiem dochodowym. Komentowana zmiana nie zlikwidowała możliwości tzw. wykupu prywatnego, niemniej wydłużenie okresu, który musi upłynąć pomiędzy wycofaniem samochodu z działalności gospodarczej a jego (nieopodatkowaną) sprzedażą z 6 miesięcy do 6 lat czyni go mniej atrakcyjnym. W przypadku sprzedaży poza działalnością gospodarczą, dalej nie będzie konieczności wykazywania podatku VAT i wystawienia faktury VAT.
Co więcej, zdaniem ekspertów PZWLP, wybrane formy finansowania mogą stać się w oczach mikroprzedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, rozwiązaniem mniej atrakcyjnym nie tylko ze względu na zmiany dotyczące opodatkowania sprzedaży wykupionego z leasingu samochodu, ale również ze względu na duże zmiany wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, dotyczące sposobu naliczania składki zdrowotnej.
– Z uwagi na wprowadzenie składki zdrowotnej liczonej, co do zasady, od dochodu albo przychodu, a nie jak wcześniej w postaci ryczałtu, sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu przed upływem 6 lat podlegająca opodatkowaniu podatkiem PIT, w praktyce zwiększy wysokość wykazanych przychodów/dochodu i przez to wpłynie również na wysokość należnej składki zdrowotnej – mówi Agnieszka Piasecka. – Dotyczy to w szczególności podatników rozliczających się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej oraz podatników tzw. podatku liniowego i ryczałtowców. W praktyce zatem, sprzedaż pojazdu podlegałaby dodatkowemu opodatkowaniu (oskładkowaniu) w wysokości 9% dochodu dla podatników rozliczających się według skali, 4,9% dochodu dla podatników rozliczających się podatkiem liniowym oraz poprzez zwiększenie poziomu rocznych przychodów, wyższej składce dla ryczałtowców.

Agnieszka Piasecka, ekspert PZWLP, kierownik Działu Prawnego Alphabet Polska: – Obecnie, sprzedaż samochodu wykupionego od leasingodawcy po okresie leasingu przed upływem 6 lat od daty wycofania samochodu z działalności gospodarczej jest obciążona podatkiem dochodowym

Eksperci PZWLP prognozują, że w konsekwencji przepisów wprowadzonych w 2022 roku Polskim Ładem, czyli likwidacji preferencyjnych zasad opodatkowania tzw. wykupu prywatnego auta z leasingu i późniejszego zbycia pojazdu, powinna zwiększyć się atrakcyjność takich form finansowania samochodów, gdzie zakup samochodu po okresie umowy jest tylko opcją. Taką konstrukcję można znaleźć w umowach wynajmu długoterminowego lub leasingu operacyjnego z opcją (a nie obowiązkiem) zakupu pojazdu. Przedsiębiorca korzystający np. z klasycznego leasingu auta, który chciałby uzyskać dotychczasowy efekt uniknięcia opodatkowania sprzedaży samochodu po wykupie prywatnym z leasingu, będzie zmuszony do znacznie wydłużonego czasu eksploatacji takiego pojazdu. W praktyce, zakładając, że średni okres leasingu samochodu w Polsce wynosi ok. 4 lat, przedsiębiorca będzie zmuszony do użytkowania jednego samochodu przez 10 lat.
– W tym kontekście, w naszej ocenie, wynajem długoterminowy stanie się dla małych i średnich przedsiębiorców rozwiązaniem jeszcze bardziej atrakcyjnym niż do tej pory – mówi Robert Antczak, prezes zarządu PZWLP, dyrektor generalny Arval Polska. – Poza wszystkimi innymi korzyściami tego rozwiązania, m.in. niższymi kosztami finansowania samochodów, wygodą, brakiem konieczności wpłaty własnej, która wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych w zależności od wartości samochodu, obecnie dochodzi kwestia możliwości wymiany auta na kolejne fabrycznie nowe nawet co dwa lata, bez obowiązku wykupienia dotychczasowego samochodu i płatności z tytułu jego odsprzedaży podatku dochodowego. W wyniku wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu przepisów wynajem długoterminowy w Polsce może w najbliższym czasie dostać dodatkowy impuls wzrostowy, szczególnie w segmencie najmniejszych przedsiębiorców.

Robert Antczak, prezes zarządu PZWLP, dyrektor generalny Arval Polska: – W naszej ocenie, wynajem długoterminowy stanie się dla małych i średnich przedsiębiorców rozwiązaniem jeszcze bardziej atrakcyjnym niż do tej pory

Polski Ład wprowadził jednak nie tylko istotne zmiany przepisów w zakresie wykupu prywatnego aut po leasingu, ale również nowe zasady opodatkowania podatkiem dochodowym pracowników posiadających samochody służbowe z możliwością wykorzystywania tych pojazdów do celów prywatnych. Od nowego roku, dotychczasowe zryczałtowane kwoty doliczane do przychodu pracownika z tego tytułu nie uległy zmianie, jednakże odmienny jest sposób kwalifikacji aut do odpowiedniej wysokości ryczałtu w tym zakresie. Obecnie kryterium rozróżniającym wysokość tej kwoty nie jest pojemność, lecz moc silnika.
– Do 31 grudnia 2021 r. kwota 250 zł miesięcznie była doliczana do przychodu pracowników wykorzystujących samochody służbowe także do celów prywatnych o pojemności silnika nieprzekraczającej 1,6 l, a auta z silnikami o większej pojemności były objęte większym ryczałtem w wysokości 400 zł miesięcznie – mówi Izabela Wawer, ekspert PZWLP, główna księgowa LeasePlan Polska. – Od nowego roku niższa kwota obowiązuje w przypadku samochodów o mocy silnika do 60 kW lub wszystkich aut elektrycznych czy z napędem wodorowym, natomiast dla pozostałych pojazdów zastosowanie ma wyższa zryczałtowana kwota doliczana do przychodu pracownika. W praktyce oznacza to wzrost obciążeń z tytułu podatku dochodowego dla większości osób, które dotychczas płaciły podatek od niższej stawki, posiadających spalinowe samochody służbowe z prawem do ich wykorzystywania w celach prywatnych. Zdecydowana większość aut spalinowych dostępnych na rynku, użytkowanych przez firmy i przedsiębiorców, dysponuje bowiem silnikami o mocy silnika większej niż 60 kW (ok. 82 KM – dop. red.).
***
Przepisy wprowadzone w ramach tzw. Polskiego Ładu diametralnie zmieniają wiele dziedzin życia gospodarczego, wpływając na znaczną zmianę regulacji podatkowych. Jak się okazuje, nowe regulacje podatkowe mogą mieć również istotny wpływ na transformację polskiego rynku flotowego i sposobu finansowania samochodów wykorzystywanych przez firmy. Zgodnie z przewidywaniami ekspertów PZWLP, największe zmiany preferencji i trendów w tym zakresie, będą następować w grupie najmniejszych przedsiębiorców i mikro firm, którzy to do tej pory najczęściej korzystali z klasycznego leasingu, jako rozwiązania pozwalającego na osiąganie w ich przypadku dużych korzyści podatkowych. Znaczne wydłużenie okresu, w którym sprzedaż auta wykupionego po leasingu będzie podlegać opodatkowaniu, w połączeniu z dodatkową składką zdrowotną osób prowadzących działalność gospodarczą, wynikającą z wartości transakcyjnej odsprzedanego po leasingu auta, mogą spowodować, że klasyczny leasing przestanie być dla tej grupy przedsiębiorców rozwiązaniem korzystnym podatkowo, przynajmniej w takim stopniu, jakim miało to miejsce wcześniej. Alternatywą, prowadzącą do zachowania status quo, czyli uniknięcia nie istniejącego wcześniej opodatkowania, jest użytkowanie jednego samochodu przez okres wydłużony w stosunku do stanu pierwotnego o 5,5 roku, co w praktyce będzie oznaczać, że mikroprzedsiębiorca musiałby wykorzystywać swoje auto przez średnio 10 lat. W takiej sytuacji, zdaniem ekspertów PZWLP, coraz bardziej popularne w ostatnich latach formy finansowania i użytkowania aut przez przedsiębiorców w ramach wynajmu długoterminowego mogą stać się jeszcze bardziej atrakcyjne również dla najmniejszych przedsiębiorców w naszym kraju.

Izabela Wawer, ekspert PZWLP, główna księgowa LeasePlan Polska: – Od nowego roku niższa kwota doliczana do przychodu pracowników, wykorzystujących samochody służbowe także do celów prywatnych, obowiązuje w przypadku samochodów o mocy silnika do 60 kW