Popyt na kierowców w Europie wzrósł już o 44% od stycznia do września tego roku. 30% kierowców przejdzie na emeryturę do 2026 r., a odsetek młodszych zastępstw jest 4–7 razy niższy - wskazuje w nowym raporcie międzynarodowa organizacja reprezentująca firmy transportowe na całym świecie. Wyniki są przytłaczające: całkowity niedobór kierowców w Europie może przekroczyć dwa miliony kierowców w ciągu czterech lat.
Nowy raport IRU pokazuje, że niedobory kierowców ciężarówek, autobusów i autokarów w Europie wymykają się spod kontroli, napędzane przez zwiększone zapotrzebowanie na transport i starzejącą się populację kierowców.
Rosnąca przepaść między kierowcami odchodzącymi na emeryturę a nowymi kierowcami ma potroić wskaźnik nieobsadzonych stanowisk kierowców ciężarówek do ponad 60% w 2026 r.
Nowy raport ocenia sześć krajów reprezentujących dwie trzecie całego europejskiego sektora drogowego transportu towarowego oraz cztery kraje pod względem transportu pasażerskiego, co stanowi 28% całości.
Mimo że zarobki kierowców są nawet pięciokrotnie wyższe od przeciętnej płacy minimalnej, raport przedstawia alarmujące dane o utrudnieniach w dostępie do zawodu kierowcy, zwłaszcza dla młodych ludzi, ale też jego niedostatecznej atrakcyjności, zwłaszcza dla kobiet.
Sekretarz generalny IRU Umberto de Pretto powiedział:
– Kryzys niedoboru kierowców w Europie gwałtownie przyspiesza, stwarzając poważne zagrożenie dla kontynentu, jeśli nic nie zostanie zrobione. Ciężarówki przewożą 75% towarów w Europie pod względem objętości i 85% łatwo psujących się towarów o wysokiej wartości i towarów medycznych, takich jak szczepionki i żywność. Bez kierowców europejska gospodarka, mobilność społeczna i plan klimatyczny utkną w martwym punkcie. Istnieją jednak sprawdzone rozwiązania, zwłaszcza jeśli przemysł i rząd współpracują ze sobą.

Niewykorzystany potencjał: kobiety i młodzież

Odsetek młodych kierowców jest niski (6 % w transporcie towarowym i 5 % w transporcie pasażerskim), pomimo dobrych zarobków kierowców i utrzymującego się wysokiego bezrobocia młodzieży w wielu krajach. Kobiety stanowią również niewielki odsetek kierowców ciężarówek, pomimo znacznego poziomu bezrobocia wśród kobiet w niektórych krajach. Na przykład Hiszpania ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników bezrobocia wśród kobiet (14%), a jednocześnie jeden z najniższych wskaźników kobiet-kierowców ciężarówek (2%), w przeciwieństwie do kobiet będących kierowcami autobusów i autokarów (12%).

Klucz dostępu i atrakcyjności

Minimalny wiek kwalifikacyjny to nadal 21 lat dla kierowców ciężarówek w pięciu krajach UE i od 21 do 24 lat dla większości stanowisk kierowców autobusów i autokarów w całej UE, co stanowi ogromną barierę dla absolwentów szkół. Przeszkodą są również wysokie koszty licencji i szkoleń. We Francji prawo jazdy na samochód ciężarowy kosztuje 5300 euro, czyli ponad trzykrotność średniego minimalnego wynagrodzenia miesięcznego, a w Niemczech licencja na autobus i autokar kosztuje średnio 9000 euro, czyli ponad czterokrotność minimalnego wynagrodzenia miesięcznego. Bezpieczeństwo, szczególnie w przypadku kobiet-kierowców, ma kluczowe znaczenie dla uatrakcyjnienia tego zawodu, przy czym 95% kierowców ciężarówek i 94% firm transportowych traktuje je jako najwyższy priorytet. Jednak tylko 3% istniejących miejsc parkingowych dla ciężarówek w UE ma certyfikat bezpieczeństwa.

Rozwiązania istnieją

Sektory publiczny i prywatny muszą współpracować, aby rozwiązać problem niedoboru kierowców. W raporcie przedstawiono 20 rozwiązań wdrażanych obecnie przez stowarzyszenia transportu drogowego, firmy i spedytorów.
Władze publiczne muszą również podjąć działania zapobiegające eskalacji niedoborów, w tym:
- Ustalenie minimalnego wieku prowadzenia pojazdu na 18 lat, ze szkoleniem od 17;
- Dofinansowanie kosztów licencji i szkoleń dla nowych kierowców;
- Budowanie bardziej bezpiecznych i chronionych parkingów. (z)