Wprowadzenie systemu kaucyjnego prawdopodobnie zadowoli nie tylko większą część branży recyklingu (choć i w niej bywają w tym temacie pewne rozbieżności), ale i w niewielkim stopniu wpłynie na zwiększenie liczby zleceń na usługi logistyczno-transportowe. Idea oddawania butelek „do skupu” znana jest już z przeszłości, szczególnie Czytelnikom urodzonym przed 1980 rokiem. Obecnie zresztą też można otrzymać zwrot kaucji za niektóre opakowania szklane napełnione wcześniej napojem, tyle że mało kto pamięta o zachowaniu paragonu przy ich zakupie. Dlatego butelkomaty umieszczone w sklepach nie cieszą się tak wielkim powodzeniem jak by mogły. System kaucyjny „z prawdziwego zdarzenia” działa z powodzeniem w wielu krajach europejskich, by tylko wymienić takie państwa jak Chorwacja, Dania, Estonia, Niemcy, czy Islandia. Odgórne regulacje zobowiązują sprzedawców w sklepach do naliczania kaucji przy sprzedaży napojów w butelkach o określonym litrażu. Dzięki czemu końcowi konsumenci chętniej je przynoszą po opróżnieniu licząc na oszczędności. Efekt? Ekologia, użytkowanie mniejszej ilości surowców, tworzenie tzw. gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ), zyskującej coraz większą popularność na całym świecie. Notabene z GOZ mamy do czynienia również w samej motoryzacji, również truckowej, gdyż producenci starają się (częściowo na skutek przepisów) wykorzystywać ponownie odpady.

System kaucyjny wreszcie dociera do Polski

System w Polsce zacznie działać z dużym prawdopodobieństwem od 2025 roku. Przepisy obejmą wg obecnych założeń (które generalnie raczej nie ulegną zmianom) opakowania PET o pojemności do 3 litrów, puszki metalowe (a nie tylko aluminiowe jak pierwotnie planowano) oraz butelki szklane, z wyłączeniem szkła jednorazowego użytku. Konsument zwracając opakowanie otrzyma „do kieszeni” wcześniej uiszczoną kaucję, jej wysokość zostanie określona krótko przed wejściem w życie regulacji. Za to firmy zajmujące się transportem i logistyką tego typu opakowań mogą liczyć na dodatkową pracę. Do prowadzenia „skupów” zostaną zobowiązane placówki spożywcze o powierzchni 200 m2 i większe. Niewykluczone jednak, że zdecydują się je otworzyć również mniejsze obiekty, chociażby dla przyciągnięcia klienta.

Szansa na zlecenia dla firm z branży TSL

Nowe możliwości będą wynikać z konieczności odbierania opakowań z placówek handlowych i transportowania ich do dystrybutorów napojów, producentów. Możliwe, że nie zabraknie również okazji do świadczenia usług logistycznych, wszak opakowania będą wymagać m.in. stosownego sortowania. Zatem powstaną nowe łańcuchy dostaw lub ulegną wzbogaceniu te już istniejące. Okazja nawiązania współpracy pojawi się na kilku płaszczyznach. Po pierwsze warto nawiązać kontrakt z producentami butelkomatów i urządzeń do sortowania opakowań. Niektórzy z nich już przygotowują kompleksową usługę dla podmiotów handlowych, polegającą nie tylko na dostarczeniu samej maszyny, ale także zadbaniu o cały łańcuch dostaw. Inna kwestia to możliwość transportowania samych opakowań. O skali możliwości niech stanowią dane zaczerpnięte z serwisu FoodFakty.pl. W czerwcu 2021 roku działało w Polsce 316 hipermarketów, ponad 4.500 supermarketów, niemal tyle samo dyskontów, ponad 7.000 sklepów spożywczych bez chemii o pojemności 100-300 m2, a tych najmniejszych „spożywczaków” ok. 54.000. Nawet jeżeli sytuacja gospodarcza powoduje zamykanie części z nich, to powstają również nowe. Na dodatkowe zlecenia mogą zatem skusić się przewoźnicy mający podpisane umowy z sieciami handlowymi, ale również te walczące o zlecenia.
Projekt systemu kaucyjnego wymaga jeszcze odpowiednich procedur legislacyjnych. Należy jednak wziąć pod uwagę, że będzie on częścią ROP (Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta), poza tym zaangażowane są w niego ministerstwa, m.in. Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Gdyby dodać do tego rosnące wymogi unijne w aspekcie recyklingu to staje się jasne: okazja na dodatkowe frachty pojawi się na rynku i warto o nich pomyśleć wcześniej.
Tomasz Czarnecki